การปลูกมะคาเดเมีย

มะคาเดเมีย หรือ แมคคาเดเมีย เป็นพืชอุตสาหกรรมที่ตลาดโลกมีความต้องการในปริมาณสูง และดูเหมือนว่าความต้องการยังเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ สามารถปลูกทดแทนป่าไม้ได้เป็นอย่างดีเนื่องจากเป็นพืชที่ไม่ผลัดใบ มีอายุการให้ผลผลิตยาวนาน เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศออสเตรเลีย ต่อมา ได้ปลูกแพร่หลายทั่วโลก รวมทั้ง ประเทศไทย กรมวิชาการเกษตร ได้แนะนำพันธุ์มะคาเดเมีย ที่เหมาะสมสำหรับปลูกในประเทศไทย จำนวน 3 พันธุ์ และ สายพันธุ์อื่น ๆ ที่ผู้เขียนเห็นว่าน่าสนใจได้แก่

1. พันธุ์เชียงใหม่ 400 (HAES 660)

มีลักษณะทรงต้นตั้งตรง คล้ายปิรามิด ความสูงประมาณ 15-20 เมตร พุ่มแน่นกว้างประมาณ 10-15 เมตร
ขนาดผลเล็กถึงปานกลาง ทรงกลม กะลาบาง ผิวกะลาเรียบ เมล็ดสีน้ำตาลอ่อน มีจุดลายประ น้ำหนักเมล็ดแห้งทั้งกะลาประมาณ 5-8 กรัม จำนวนเมล็ด/กก. ที่ 175-190 เมล็ด
เนื้อเมล็ดรูปร่างกลม สีขาว น้ำหนัก 1.5-2.7 กรัม/เมล็ด เปอร์เซ็นต์เนื้อหลังกะเทาะประมาณ 34 – 42% เปอร์เซ็นต์เมล็ด เกรด 1 ที่ 35 – 41% เปอร์เซ็นต์เนื้อลอยน้ำ 93-100 เปอร์เซ็นต์
ผลผลิตต่อต้น (อายุ 11 ปี) 11 – 17 กก.
เป็นพันธุ์เบา ดอกดก เปลือกของผลบาง ข้อจำกัด คือ ผลผลิตอาจลดลง เมื่อต้นมีอายุมากขึ้น ควรมีการตัดแต่งกิ่งเพื่อฟื้นต้น เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่สูงระดับ 400 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลขึ้นไป ไม่ควรปลูกเป็นพันธุ์เดียวในพื้นที่ใหญ่ ๆ เพราะให้ผลผลิตต่ำ

2. พันธุ์เชียงใหม่ 700 (HAES 741)

ทรงต้นต้นตรง พุ่มแน่น คล้ายปิรามิด ความสูงประมาณ 15-20 เมตร ทรงพุ่มกว้างประมาณ 10-15 เมตร
ขนาดผลปานกลาง กะลาบาง เมล็ดรูปร่างกลม ผิวเรียบ สีน้ำตาลอ่อน มีจุดลายประ น้ำหนักเมล็ดแห้งรวมกะลา 6 – 8 กรัม จำนวนเมล็ดต่อกิโลกรัม 135 – 150 เมล็ด
รูปร่างเนื้อในกลม น้ำหนักเนื้อในสูง และสม่ำเสมอ ดีกว่าพันธุ์เชียงใหม่ 400 น้ำหนัก 1 เมล็ดประมาณ 2.0-2.9 กรัม เนื้อสีขาวสวย เปอร์เซ็นต์เนื้อหลังกะเทาะเปลือก 32-39 % เปอร์เซ็นต์เกรด 1 ที่ 31-37% เปอร์เซ็นต์ เกรดเนื้อในลอยน้ำได้ที่ 90-10%
ผลผลิตต่อต้น (อายุ 11 ปี) ประมาณ 13-21 กก. เจริญเติบโตได้ดี ให้ผลผลิตสูง เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่สูง 700 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ขึ้นไป
พันธุ์นี้ผลร่วงง่ายหากขาดน้ำ ควรมีการให้น้ำอย่างสม่ำเสมอในช่วงติดผล หากต้องการผลผลิตที่สูง

3. พันธุ์เชียงใหม่ 1000 (HAES 508)

ทรงต้นกึ่งต้นตรง ทรงพุ่มแน่น แผ่กว้างกว่าทุกพันธุ์ ความสูงต้นประมาณ 15-20 เมตร ทรงพุ่ม กว้างประมาณ 12-15 เมตร
ขนาดผลปานกลาง เมล็ดรูปร่างกลม ผิวเรียบสีน้ำตาลอ่อน มีจุดประ มีรอยแตกสีดำชัดเจน
กะลาหนาเล็กน้อย ขนาดเมล็ดเล็กปานกลาง น้ำหนักแห้งทั้งกะลา 5 – 8 กรัม จำนวนเมล็ดต่อกิโลกรัม 148-170 เมล็ด
รูปร่างเนื้อทรงกลม น้ำหนักประมาณ 107-205 กรัม/เมล็ด เนื้อสีขาว เนื้อหลังกะเทาะเปลือก 32-39 เปอร์เซ็นต์ เกรด 1 ที่ 30-38 เปอร์เซ็นต์ เนื้อในลอยน้ำที่ 84-100 เปอร์เซ็นต์
ผลผลิตต่อต้น (อายุ 11 ปี) ประมาณ 21-33 กก. เนื้อในมีคุณภาพยอดเยี่ยม เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่อากาศหนาว ที่ระดับความสูง 1,000 เมตรขึ้นไป
เป็นพันธุ์ทนแล้งได้ดี แต่ไม่ทนร้อน หากปลูกในพื้นที่ต่ำกว่า 700 เมตร มักมีอาการแพ้ความร้อน คือ ใบเหลืองซีด ขอบใบไหม้ ช่วงออกดอก ติดผลและเก็บเกี่ยว

4. พันธุ์ CPK1 จากสวนภูเรือวโนทยาน

พันธุ์นี้ คาดว่ามาจากการกลายพันธุ์ของพันธุ์ HAES344 เป็นพันธุ์เบา เช่นเดียวกับพันธุ์ เชียงใหม่ 400 สามารถปลูกในพื้นที่ที่สูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 400 เมตรขึ้นไป สามารถออกดอกและติดผลได้ในปีที่ 2-3 พอถึงปีที่ 5-10 ก็สามารถให้ผลผลิตเป็นการค้าได้ โดยต้นอายุ 10 ปีจะให้ผลผลิต 10 กก./ต้น อายุ 15 ปี 15 กก./ต้น หลังอายุ 20 ปีขึ้นไป จะให้ผลผลิตเนื้อในกะลา (Nut in shell) ได้ถึง 20 กก./ต้น
พันธุ์นี้ไม่ทนลมแรง ควรปลูกไม้กันลม

5. HAES791

ทรงพุ่ม เล็ก และตั้งครง พันธุ์นี้เป็นพันธุ์์ เบาเช่นเดียวกับพันธุ์ CPK1 หรือ 660 ข้อดีของพันธุ์นี้คือ จะให้ผลผลิตสูงกว่าพันธุ์อื่น ในช่วงปีแรก ๆ ของการปลูก ทำให้คืนทุนได้เร็ว นอกจากนี้ ทรงพุ่มของพันธุ์นี้ยังเป็นทรงค่อนข้างโปร่งทำให้ ทนต่อลมพายุได้ดีกว่า

6. HAES246

ทรงพุ่มขนาดใหญ่ แผ่กว้าง ในประเทศออสเตรเลีย พบว่าพันธุ์นี้ให้ผลผลิตสูงที่สุดในพื้นที่ปลูกหลายแห่ง โดยเฉพาะในเขตอากาศค่อนข้างหนาว นอกจากนี้ พันธุ์นี้ยังออกดอกปริมาณมาก และระยะเวลาการออกดอกนาน จึงเหมาะสำหรับปลูกร่วมกับพันธุ์อื่นเพื่อช่วยผสมเกสร

7. HAES842

ทรงพุ่มค่อนข้างตั้งตรง ข้อมูลจากประเทศออสเตรเลีย เป็นพันธุ์ ที่ทนร้อนได้ดีที่สุดในบรรดาพันธุ์ที่ปลูกเพื่อการค้าในออสเตรเลีย ให้ผลผลิตดีกว่าพันธุ์อื่นในเขตอากาศค่อนข้างร้อน นอกจากนี้ พันธุ์นี้ยังออกดอกปริมาณมากและระยะเวลาออกดอกนาน จึงเหมาะที่จะปลูกร่วมกับพันธุ์อื่น เพื่อช่วยผสมเกสร สำหรับประเทศไทย ยังไม่มีรายงานทดสอบสายพันธุ์นี้

การปลูกและดูแลรักษา

การปลูกมะคาเดเมีย ควรปลูกอย่างน้อย 2-4 สายพันธุ์ คละกันในแปลง ทั้งนี้เนื่องจากมะคาเดเมียเป็นพืชที่ชอบผสมข้ามพันธุ์

ระยะปลูกสามารถเลือกได้ คือ 5×10 เมตร, 8×8 เมตร, หรือ 8 x 10 เมตร และปลูกพืชแซมระหว่างแถวช่วง 10 ปีแรก การปลูกระยะชิด มีข้อดีคือได้ผลตอบแทนเร็วกว่าแต่ต้องลงทุนเสียค่าต้นพันธุ์สูงกว่า และตั้งแต่ปีที่ 12-15 เป็นต้นไป จะมีปัญหาได้แสงน้อย ผลผลิตตก จะต้องตัดสางแถวเว้นแถวหรืออาจใช้วิธีตัดเล็มกิ่งข้างออก นอกจากนี้ ระยะปลูกยังขึ้นกับสายพันธุ์ด้วย โดยสายพันธุ์ที่มีทรงพุ่มแคบ เช่น 660, 741 และ 791 จะต้องการระยะปลูกน้อยกว่าสายพันธุ์ที่ทรงพุ่มแผ่กว้างเช่น 508 หรือ Own Choice

ขนาดหลุมปลูก 75 x 75 x 75 เซนติเมตร หรือ 1 x 1 x 1 เมตร ขึ้นกับความอุดมสมบูรณ์ของดิน รองก้นหลุมด้วยหินฟอสเฟตหลุมละ 1 – 2 กก. ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์โวก้า หรือปุ๋ยคอก

การใส่ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 อัตรา 500 กรัม/ต้น 2 ครั้ง/ปี ช่วงต้นฝนและปลายฝน และ สูตร 12-12-24 อัตรา 500 กรัม/ต้น ก่อนระยะออกดอก และติดผล (ต.ค.-พ.ย. และ ก.ค. – ส.ค. ) ของทุกปีเมื่อเริ่มให้ผลผลิต ทั้งนี้ ควรให้ปุ๋ยอินทรีย์โวก้า ร่วมด้วยในอัตรา 3-5 กก./ต้น ทุกครั้งที่ใส่ปุ๋ยเคมี

การให้น้ำ ควรให้น้ำอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง ระยะติดผล และผลกำลังพัฒนาไม่ควรขาดน้ำ

การตัดแต่งกิ่ง การตัดแต่งกิ่งทำระยะแรกที่เริ่มปลูกคือ 6 – 12 เดือนแรก เพื่อบังคับให้มีกิ่งหรือต้นประธานเพียง 1 กิ่ง เมื่อกิ่งประธานสูงเกิน 80 – 100 ซม. และยังไม่แตกกิ่งข้างต้องเด็ดยอดกิ่งประธานออก เพื่อให้กิ่งข้างแตกอย่างน้อย 2 – 3 กิ่ง และเลือกกิ่งตั้งตรงเพื่อใช้เป็นกิ่งประธานต่อไป หลังติดผลจะตัดเฉพาะกิ่งที่เป็นโรคและแน่นเกินไป

การเก็บเกี่ยว

พื้นที่ปลูกเหนือระดับน้ำทะเล	ช่วงออกดอก	ช่วงเก็บเกี่ยว	อายุเก็บเกี่ยว(วัน)
800-1200 ม	พย-ธค และ กค-สค	มิย-กย และ เมย-พค	180-240
ต่ำกว่า 800ม	ธค-กพ	กค-กย	180-210

บนที่สูงออกดอกช่วง พ.ย.-ธ.ค. และ ก.ค.-ส.ค. อายุตั้งแต่ดอกบานถึงแก่ประมาณ 6 – 9 เดือน ขึ้นกับสถานที่ปลูก พื้นที่ที่สูงยิ่งเก็บเกี่ยวได้ช้า มะคาเดเมียเมื่อแก่ จะร่วงลงพื้น หลังเก็บผลต้องรีบกะเทาะเปลือสีเขียวข้างนอกออก เพราะถ้าผลกองรวมซ้อนกันมาก ๆ จะเกิดความร้อนทำให้เนื้อในคุณภาพไม่ดี การเก็บเมล็ดหลังกะเทาะเปลือกนอกออกแล้ว ควรผึ่งในที่ที่มีลมพัดผ่านสะดวกหรือวางบนตะแกรงเป็นชั้น ๆ เพื่อลดความชื้นก่อนเข้าตู้อบ และกะเทาะเปลือกเมล็ด (กะลา) ออกต่อไป

ผลผลิต หลังปลูก 4 – 5 ปี เริ่มให้ผลผลิตปีแรก 1 – 3 กก./ต้น และเพิ่มขึ้นทุกปี อายุ 10 ปีขึ้นไป ให้ผลผลิต 20 – 30 กก./ต้น อายุ 20 ปีขึ้นไป 40 – 60 กก./ต้น สามารถมีอายุไม่น้อยกว่า 50 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา

การขายผลผลิต สามารถขายในรูปเมล็ดทั้งกะลา ความชื้นประมาณ 10 – 15 % หรือกะเทาะกะลาออกและขายเนื้อในดิบ ความชื้นประมาณ 1.5 – 3 %

โรคและแมลงศัตรูพืช

โรคที่สำคัญ – โรคโคนเน่าหรือเปลือกผุ ใช้สารพวกแคปแทนพ่นที่ต้นและราดลงดิน
แมลงที่พบ – แมลงค่อมทอง กัดกินยอดอ่อน ใช้ยาเซฟวิน ฉีดพ่นช่วงระบาด
หนอนแทะเปลือกลำต้นและเจาะกิ่ง หรือ ลำต้น มักเข้าทำลายต้นที่มีอายุ 1-3 ปี
เพลี้ยอ่อน
สัตว์ศัตรู – หนู กระรอก กระแต แทะเมล็ดทั้งกะลา กำจัดโดยใช้เหยื่อล่อ

ข้อควรคำนึงในการปลูกมะคาเดเมีย

พื้นที่ที่เหมาะสม คือ พื้นที่ที่มีการระบายน้ำดี หน้าดินลึก ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 1,000 มม./ต่อปี อุณหภูมิที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 10 – 32 °C ในฤดูหนาว มีอุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ยต่ำกว่า 18 °C อย่างน้อย 1 เดือน เนื่องจาก ต้นมะคาเดเมียต้องได้รับอุณหภูมิต่ำสุดต่ำกว่า 18°C เป็นระยะเวลาประมาณ 1 เดือน เพื่อกระตุ้นการออกดอก ฤดูร้อน อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ยไม่ควรเกิน 32 °C เพราะจะทำให้กะลาแข็งตัวเร็ว เนื้อในเล็กและพืชชะงักการเจริญเติบโต ความชื้นบรรยากาศ ช่วงออกดอกและเริ่มติดผล ควรได้รับความชื้นสัมพัทธ์ มากกว่า 75% แสงแดด ควรได้รับแสงแดดวันละ 10 – 12 ชม. เพื่อปรุงอาหารได้เต็มที่ ทำให้เนื้อในมีคุณภาพดีขึ้น

จำนวนพันธุ์ปลูกใน 1 พื้นที่ ควรปลูกหลายพันธุ์ในพื้นที่เดียวกัน เพื่อช่วยการผสมเกสรและเพิ่มเปอร์เซ็นการติดผล ควรมีไม้บังลมเพราะมีระบบรากตื้นทำให้โค่นล้มง่าย การให้น้ำ ควรเป็นพื้นที่ที่สามารถให้น้ำได้ในช่วงฤดูแล้ง หากขาดน้ำจะทำให้ผลร่วงและมีขนาดเล็ก

ความคุ้มทุน ผลผลิตจะคุ้มทุนประมาณปีที่ 12 – 14 ขึ้นกับการดูแลรักษาและควรปลูกพืชแซมช่วง 10 ปีแรก พื้นที่ปลูกที่เหมาะสม กรมวิชาการเกษตรแนะนำว่า ควรเป็นพื้นที่ที่มีความสูง ุ700 เมตรขึ้นไป จากระดับน้ำทะเล ถ้าเป็นพื้นที่ต่ำกว่า 700 เมตร คือ 400 – 600 เมตร ควรอยู่ในเขตเส้นรุ้งที่ 19.8 องศาเหนือขึ้นไป ได้แก่พื้นที่ทางภาคเหนือตอนบน

จริง ๆ แล้ว การหาพื้นที่ ๆ เหมาะสมกับการปลูกมะคาเดเมียนั้น ความสูงของพื้นที่เป็นเพียงการประมาณการคร่าว ๆ หากจะพิจารณาจริง ๆ ควรดู ข้อมูลเกี่ยวกับอุณหภูมิเฉลี่ย ของพื้นที่นั้น ๆ จะดีกว่า ข้อจำกัดเกี่ยวกับอุณหภูมิของพื้นที่ ที่เหมาะสมนั้น ในฤดูหนาว ควรมีอุณหภูมิต่ำสุด เฉลี่ย ไม่เกิน 18 °C อย่างน้อย 1 เดือน (จริง ๆ แล้วข้อจำกัดของอุณหภูมิต่ำสุดอาจจะอุ่นได้ถึง 21 °C แต่ผู้ปลูกควรทดสอบให้แน่ใจก่อนปลูกในปริมาณมาก ๆ) และฤดูร้อน (มีนาคม ถึงพฤษภาคม) ควรมีอุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย ไม่เกิน 32 °C ซึ่งเป็นไปได้ว่าพื้นที่สูงในเขตภาคกลาง หรือภาคตะวันออก ก็อาจเหมาะสมกับมะคาเดเมีย ทั้งนี้การเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมกับพื้นที่ มีความสำคัญมาก